การสร้างสภาวะน่าสบาย (Comfort Zone) ภายในบ้านสามารถ สร้างได้ไม่ยากถ้าทุกคนมีความเข้าใจก่อนว่าสภาวะน่าสบายเกิดขึ้นได้อย่างไร อุณหภูมิและความชื้นที่ทำให้คนรู้สึกสบายจะแตกต่างกันในแต่ละทวีปขึ้นอยู่กับความคุ้นชินและการรับรู้ได้ของแต่ละคน จะเห็นว่าปัจจัยที่ 1-4 สามารถสร้างได้จากการออกแบบและปรับปรุงที่อยู่อาศัยของเราเพื่อให้ได้สภาวะดังกล่าว แต่ปัจจัยที่ 5-7 เป็นส่วนที่ผู้อยู่อาศัยแต่ละคนเป็นผู้กำหนดว่าสามารถทำได้ดีเพียงใด ในบทความนี้จึงจะเน้นไปที่การเตรียมความพร้อมให้บ้าน การสร้างบ้านหรือการปรับปรุงบ้านให้อยู่ในสภาวะสบาย สามารถทำได้ด้วยการออกแบบด้วยระบบ Passive Design และ Active Design
Passive Design คือการเตรียมการตั้งแต่ขึ้นตอนการออกแบบบ้านให้เหมาะสมกับสภาพแวดล้อม ได้แก่
• การวางผังอาคารให้เหมาะสม โดยวางตามแนวทิศเหนือ-ใต้
• การใช้ประโยชน์จากธรรมชาติและสภาพแวดล้อม เช่น ต้นไม้ น้ำ เป็นต้น เพื่อใช้ในการลดความร้อนก่อนเข้ามาในอาคารและป้องกันเสียงและฝุ่นจากภายนอก
• การใช้แสงธรรมชาติ (แสงเหนือ หรือ Indirect Light)
• ตำแหน่งและขนาดของช่องหน้าต่างมีความเหมาะสมและสามารถระบายความร้อนได้ดี
• ใช้วัสดุเปลือกอาคารที่มีค่าความต้านทานความร้อนสูง
• ใช้หลังคาที่มีค่าความต้านทานความร้อนที่ดี
• ลดพื้นที่คาดแข็ง
• ให้ร่มเงาแก่ฟื้นที่ดาดแข็งและหน้าต่างกระจกด้วยต้นไม้หรืออุปกรณ์บังแดด
Active Design คือการใช้ระบบเครื่องกลเพื่อช่วยแก้ปัญหาในส่วนที่ Passive Design ทำได้ไม่เพียงพอ เช่น การใช้เครื่องปรับอากาศในการช่วยลดอุณหภูมิและความชื้อ เนื่องจากสภาพอากาศในประเทศไทยโดยเฉพาะในเขตชุมชนเมืองที่ไม่ว่าจะออกแบบได้ดีเพียงใดก็ไม่สามารถทำให้รู้สึกสบายได้ การเลือกใช้เครื่องปรับอากาศเข้าช่วยจึงเป็นอีกทางเลือกที่สามารถนำมาใช้ร่วมกันได้ แต่จะทำอย่างไรที่สามารถนำมาใช้ได้อย่างมีประสิทธิภาพและประหยัดพลังงาน
• เลือกขนาดเครื่องปรับอากาศที่มีความเหมาะสมกับพื้นที่ใช้งาน
• วางตำแหน่งที่ห่างจากทางลมออก
• ให้ร่มเงาแก่ Condensing Unit (CDU)
• เลือกเครื่องปรับอากาศที่มีประสิทธิภาพสูง
ภาพประกอบ : sparcthai.org/knowledge
จากที่กล่าวมาทั้งหมดจะเห็นว่าการจะทำให้บ้านเกิด "สภาวะน่าสบาย" สามารถทำได้หลายรูปแบบ หากสามารถทำได้ครบถ้วนทุกปัจจัย ก็จำทำให้ผู้อยู่อาศัยรู้สึกสบายอย่างแน่นอน
โครงการประกวดบ้านจัดสรรอนุรักษ์พลังงานดีเด่น
กรมพัฒนาพลังงานทดแทนและอนุรักษ์พลังงาน กระทรวงพลังงาน
